การประเมินการกลืนในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองการประเมินการกลืนโดยใช้ PMR Siriraj Swallowing Screening         โดยจะเริ่มประเมินการกลืนในผู้ป่วยที่มีอาการค่อนข้างคงที่ โดยสามารถ 1) ยกแขนได้สูงประมาณ 75-90 องศา นาน 15 นาที 2) สามารถที่จะทำได้ตามสั่งได้อย่างน้อย 2 คำสั่ง ถ้าผู้ป่วยไม่สามารถกระทำได้ครบทั้งสองข้อ ก็ให้งดอาหารและน้ำทางปากต่อไป แต่ถ้าหากผู้ป่วยสามารถกระทำได้ทั้งสองข้อ ก็ให้ทำการทดสอบดังต่อไปนี้          ขั้นตอนที่ 1 ทดสอบ Gag Reflex โดยให้ผู้ป่วยหุบปากหรือปิดปากได้โดยไม่มีน้ำลายไหลออกมามุมปาก และให้เคลื่อนไหวลิ้นไปมา          ขั้นตอนที่ 2 ทดสอบ Voluntary Cough โดยให้ผู้ป่วยไอ          ขั้นตอนที่ 3 ทดสอบ Dry Wwallow โดยให้ผู้ป่วยกลืนน้ำลายของตัวเอง          ถ้าในการทดสอบผู้ป่วยสามารถผ่านได้ทั้งสามขั้นตอนก็ให้เริ่มทดสอบการกลืนน้ำต่อไป แต่ถ้าหากผู้ป่วยไม่สามารถผ่านได้มากกว่าหนึ่งข้อ ก็ต้องงดให้อาหารและน้ำทางปาก แล้วส่งปรึกษา OT เพื่อทำ Oromotor Exercise and Stimulation ต่อไป สำหรับการทดสอบการกลืนน้ำมีขั้นตอนดังนี้         ขั้นตอนที่ 1 เริ่มให้น้ำครั้งละ 1 ช้อนชา จำนวน 3 ครั้ง โดยในแต่ละครั้งให้สังเกตอาการผิดปกติต่าง ๆ เช่น มีไอ เสียงเปลี่ยน ลักษณะการกลืนช้าหรือยากหรือไม่           ขั้นตอนที่ 2 ถ้าไม่ผ่านให้ส่งผู้ป่วยปรึกษา OT เพื่อ Oromotor Exercise and Stimulation ต่อไป แต่ถ้าหากสามารถผ่านทั้ง 3 ครั้ง ก็ให้ทดสอบโดยการดื่มน้ำประมาณ 90 ซีซี ถ้าสามารถทำได้ก็ให้เริ่มรับประทานอาหารทางปากได้ โดยเลือกชนิดของอาหารให้เหมาะสมกับสภาพของผู้ป่วย พร้อมทั้งสังเกตอาการหรือประเมินการกลืนของผู้ป่วยอย่างใกล้ชิดในการรับประทานอาหารโดยเฉพาะในมื้อแรก แต่ถ้าผู้ป่วยไม่สามารถผ่านในขั้นตอนที่ 2 ให้ส่งผู้ป่วยไปฝึกการกลืนและหรือมีการปรับลักษณะของอาหารให้เหมาะสมกับผู้ป่วยการประเมินการกลืนในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองของสถาบันประสาทวิทยา         ข้อบ่งชี้สำหรับในการประเมินการกลืนของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่สถาบันประสาทวิทยากำหนดไว้มีดังนี้ 1) ผู้ป่วยจะต้องสามารถนั่งทรงตัวได้ดี 2) สามารถสื่อสารและทำตามคำสั่งได้ และ 3) มีคะแนน Glasgow Coma Scale มากกว่า 11 คะแนน ถ้าประเมินแล้วพบว่า ผู้ป่วยผ่านเกณฑ์ดังกล่าวขั้นต้น ก็ให้เริ่มประเมินการกลืนได้โดยมีวิธีการและขั้นตอนดังนี้          1. ให้ผู้ป่วยนั่งตัวตรง 90 องศา แล้วให้จิบน้ำเปล่า 1 ช้อนชา ถ้าพบว่า มีน้ำไหลออกจากปากก็งดให้อาหารและน้ำทางปากอย่างเด็ดขาด แล้วส่งปรึกษา Dysphagia Nurse/OT ต่อไป แต่ถ้าหากผู้ป่วยสามารถกลืนน้ำได้ไม่มีไหลออกจากปาก ก็ให้ทำขั้นตอนที่ 2 ต่อ          2.ให้ผู้ป่วยจิบน้ำเปล่าช้อนชาที่ 2 ถ้าหลังจิบน้ำแล้วมีไอ สำลัก เหนื่อย หายใจเร็วหรือมีเสียงน้ำในลำคอ ให้งดอาหารและน้ำทางปากอย่างเด็ดขาด แล้วส่งปรึกษา Dysphagia Nurse/OT ต่อไป แต่ถ้าหากผู้ป่วยสามารถกลืนน้ำได้โดยไม่มีอาการดังกล่าว ก็ให้ทำขั้นตอนที่ 3 ต่อ          3. ให้ผู้ป่วยจิบน้ำเปล่าช้อนชาที่ 3 ถ้าหลังจิบน้ำแล้วมีอาการผิดปกติดังในข้อที่ 3 ก็ให้งดอาหารและน้ำทางปากอย่างเด็ดขาด แล้วส่งปรึกษา Dysphagia Nurse/OT แต่ถ้าหากผู้ป่วยสามารถกลืนน้ำได้โดยไม่มีอาการดังกล่าว ก็ให้ทำขั้นตอนที่ 4 ต่อ          4. ให้ผู้ป่วยทดลองดื่มน้ำครึ่งแก้วหรือประมาณ 50 ซีซี ถ้าสามารถทำได้โดยไม่มีอาการผิดปกติ ก็สามารถให้รับประทานอาหารและน้ำได้ตามแผนการรักษาของแพทย์ แต่ต้องประเมินการกลืนอีกครั้งในมื้อถัดไปการประเมินการกลืนในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองของโรงพยาบาลธรรมศาสตร์เฉลิมพระเกียรติ         ในการทดสอบการกลืนของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง จะมีขั้นตอนดังนี้           1. เริ่มทดสอบด้วยอาหารประเภทฟักทองบด โดยใช้ช้อนตักฟักทองให้พอคำ ป้อนผู้ป่วยครั้งละ 1 ช้อน ถ้าหากช้อนแรก ไม่มีปัญหาก็ให้ป้อนอีก 2-3 ช้อน          2. หลังจากนั้นให้ทดสอบด้วยน้ำผึ้ง โดยตักน้ำผึ้งป้อนผู้ป่วยครั้งละ 1 ช้อน ถ้าช้อนแรก ไม่มีปัญหาให้ป้อนอีก 2-3 ช้อน เช่นกัน          3. ในขั้นตอนนี้จะทดสอบการกลืนด้วยอาหารประเภท Cracker โดยจะแบ่ง Cracker เป็นชิ้นพอคำป้อนให้ผู้ป่วย 3-4 คำ          4. ถ้าในแต่ละขั้นตอน 1-3 ผู้ป่วยไม่มีอาการผิดปกติใดๆ ในขั้นตอนสุดท้ายก็จะให้ผู้ป่วยทดสอบด้วยการกลืนน้ำ โดยใช้            ช้อนป้อนให้          ข้อสังเกตสำหรับการทดสอบวิธีนี้จะเห็นว่า อาหารที่ใช้ทดสอบจะเรียงจากอาหารที่สามารถกลืนได้จากง่ายไปยาก โดยความหนืดข้นของอาหารจะมีจากมากไปน้อย ดังจะเห็นได้จากน้ำซึ่งกลืนยากที่สุดแต่กลับมีความหนืดข้นน้อยที่สุด จะถูกนำมาทดสอบในขั้นตอนสุดท้าย ซึ่งการแบ่งประเภทของอาหารที่จำแนกตามความหนืดของอาหาร จะสามารถแบ่งออกได้ดังนี้           1. อาหารข้นเป็นเนื้อเดียว (Pureed Diet)          2. อาหารเหลวมีความชุ่มชื้นสูงเนื้ออาหารอ่อนนิ่ม และกลืนได้ง่าย (Mechanical Altered Diet)          3. อาหารที่มีความแข็งและเหนียวใกล้เคียงอาหารปกติ แต่ชิ้นเล็กกว่า (Dyaphagia Advanced)          4. อาหารปกติ (Regular Diet)                     นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยที่ได้ศึกษาเปรียบเทียบชนิดของอาหารที่มีผลต่อการกลืนของผู้ป่วยที่มีปัญหาทางระบบประสาท โดยทำการเปรียบเทียบการกลืนโดยแบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็นสองกลุ่ม คือ กลุ่มแรกใช้ชุดทดสอบการกลืน (n=19) และกลุ่มที่สองใช้น้ำอย่างเดียว (n=14) ผลการวิจัยที่แบ่งออกตามระดับของคะแนนที่ประเมินโดยใช้ National Institute of Health Stroke Scale (NIHSS) พบว่า กลุ่มตัวอย่างทั้งสองที่มีคะแนน NIHSS อยู่ในระดับ 1-6 และ มากกว่า 14 สามารถผ่านการทดสอบและรับประทานทางได้ปากได้ร้อยละ 100 แต่ในกลุ่มตัวอย่างที่มีคะแนน NIHSS อยู่ในระดับ 6-13 ผลการทดสอบจะแตกต่างกันโดยจำนวนของกลุ่มตัวอย่างที่ทดสอบด้วยการกลืนด้วยชุดทดสอบการกลืนจะมากกว่ากลุ่มตัวอย่างที่ทดสอบด้วยการกลืนน้ำอย่างเดียว (ร้อยละ 100 และ 87.5 ตามลำดับ)          ในปัจจุบันได้มีเครื่องมือที่ใช้สำหรับประเมินความสามารถในการกลืนของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองหลายแบบ และที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายเรียกว่า Functional Oral Intake Scale (FOIS) (Crary et al., 2005) โดยจะประเมินระดับของการกลืนจากชนิดหรือประเภทของอาหารที่กลืนได้ โดยแบ่งได้ 7 ระดับดังนี้ Level 1          งดการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำทางปาก Level 2          ยังคงให้อาหารทางสายยางเสริมด้วยทดลองให้รับประทานทางปากเล็กน้อย Level 3          รับประทานทางปากเหลวนุ่มหรือน้ำทางปากและเสริมด้วยการให้อาหารทางสายยาง Level 4          รับประทานทางปากด้วยอาหารอ่อนเป็นเนื้อเดียว Level 5          รับประทานทางปากที่ต้องบด/สับก่อน Level 6          รับประทานทางปากได้แต่หลีกเลี่ยงอาหารแข็ง Level 7          รับประทานทางปากได้ตามปกติ          จะเห็นได้ว่า ในการดูแลและฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองหรือผู้ป่วยที่มีภาวะการกลืนลำบากเนื่องมาจากการมีความบกพร่องในการทำงานของระบบประสาทนั้น พยาบาลจะต้องเลือกประเภทของอาหารให้เหมาะสมกับความสามารถในการกลืนของผู้ป่วยแต่ละราย โดยพยาบาลจะต้องมีการประเมินความสามารถในการกลืนของผู้ป่วยอย่างต่อเนื่องเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากการสำลักที่อาจขึ้นได้ถ้าอาการของผู้ป่วยยังไม่ได้กลับคืนเข้าสู่สภาวะปกติอย่างแท้จริง นอกจากนี้การเลือกใช้แบบประเมินความสามารถในการกลืนก็ควรให้เหมาะสมกับสภาพของผู้ป่วยแต่ละราย การลงบันทึก อาจารย์อาภรณ์ คำก้อน ผู้ลิขิต

โรคลมชัก (Epilepsy) คือโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลางซึ่งทำหน้าที่ในการควบคุมการทำงานของร่างกาย จนทำให้เกิดอาการชัก โรคลมชักสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกเพศทุกวัย แต่ก็มักจะพบในผู้ป่วยเด็ก และผู้สูงอายุ โดยโรคลมชักนั้นไม่สามารถรักษาให้หายขาด แต่สามารถช่วยให้อาการสงบและไม่มีอาการชักกำเริบได้หากผู้ป่วยรับประทานยาอย่างต่อเนื่องตามแพทย์สั่ง

โรคไตเสื่อมเป็นอย่างไร

หมายถึงโรคที่ทำให้มีการสูญเสียเนื้อไตและมีการเสื่อมของการทำงานของไตอย่างช้าๆ อาจจะใช้เวลาเป็นเดือนหรือเป็นปี เมื่อไตเสื่อมมากก็จะเกิดโรคแทรกซ้อน เช่น บวม ซีดเป็นต้น

ในการประเมินจะเป็นโรคไตหรือไม่แพทย์จะสั่งตรวจเลือดเพื่อหาค่า

• Creatinine เพือประเมินการทำงานของไต
• ตรวจปัสสาวะเพื่อตรวจว่ามีโปรตีน หรือเม็ดเลือดแดงหรือตะกอนหรือไม่
• ตรวจทางรังสีเพือดูโครงสร้างของไต

เมื่อได้ผลตรวจจึงมาประเมินว่าเป็นโรคไตหรือไม่ โดยพิจารณาจากลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่งในสองข้อต่อไป

1. ผู้ป่วยมีภาวะไตผิดปกตินานติดต่อกันเกิน 3 เดือนทั้งนี้ผู้ป่วยอาจจะมีอัตรากรองของไต(glomerular filtration rate, GFR)ผิดปกติหรือไม่ก็ได้ ภาวะไตผิดปกติหมายถึงลักษณะตามข้อใดข้อหนึ่งดังต่อไปนี้

• ตรวจพบความผิดปกติจากการตรวจปัสสาวะอย่างน้อยสองครั้งในระยะ 3 เดือนดังต่อไปนี้
  • ตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะ
    • ถ้าเป็นโรคเบาหวานอยู่แล้วตรวจพบไข่ขาวในปริมาณเล็กน้อย microalbuminuria (อยู่ระหว่าง 30-200 microgram/day)
    • หากผู้ป่วยไม่ได้เป็นเบาหวานและตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะมากกว่า 500 mg/วัน
  • ตรวจพบเม็ดเลือดแดงในปัสสาวะ hematuria
• ตรวจพบความผิดปกติทางรังสีวิทยา
• ตรวจพบความผิดปกติทางโครงสร้างหรือพยาธิสภาพ

2. ผู้ที่มีGFRน้อยกว่า 60 mL/min/1.73m²ติดต่อกันเกิน 3 เดือนโดยที่อาจจะตรวจพบหรือไม่พบร่องรอยโรคก็ได้

จากนิยามจะเห็นได้ว่าการเป็นโรคไตเรื้อรังตามข้อ 1 พบว่าการทำงานของอาจจะปกติหรือผิดปกติก็ได้ สิ่งผิดปกติที่พบคือการตรวจปัสสาวะพบความผิดปกติ หากความผิดนั้นแก้ไขได้ก็จะไม่เป็นโรคไตเรื้อรัง สำหรับโรคไตตามข้อ2ไตได้ทำงานลดลงแล้วจะต้องรักษาปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคไต

การประเมินความรุนแรงหรือระยะของโรคไต

เมื่อแพทย์บอกท่านว่าเป็นโรคไตผู้คนส่วนใหญ่จะกังวล หลับตาจะเห็นภาพคนป่วยที่มีอาการบวม ซีด มีการฟอกไตไม่ว่าจะทางหน้าท้อง หรือทางเส้นเลือด แต่ในความเป็นจริงเมื่อแพทย์บอกว่าเป็นโรคไตท่านต้องถามแพทย์ว่าเป็นโรคอะไร อยู่ในระยะไหน เพราะคำว่าโรคไตหมายถึงโรคซึ่งเริ่มเป็น หากทราบแต่ระยะแรกก็มีการรักษาเพื่อชะลอการเสื่อมของโรคไต หรือโรคไตบางโรคสามารถรักษาให้หายขาดได้ โดยทั่วไปจะแบ่งโรคไตออกเป็น 5 ระดับโดยอาศัยการตรวจปัสสาวะและการตรวจเลือด

ระยะของโรคไต	คำอธิบาย	GFR
1	ไตได้รับความเสียหาย แต่อัตราการกรองยังดี	>90
2	ไตได้รับความเสียหาย อัตราการกรองลดลงเล็กน้อย	60-90
3	อัตราการกรองลดลงปานกลาง	30-59
4	อัตราการกรองลดลงมาก	15-29
5	ไตวาย	<15

ควรมีการติดตามระดับการทำงานของไตโดยการตรวจค่า eGFR และการตรวจปัสสาวะโดยมีความถี่ในการตรวจแบ่งตามระยะของโรคไตเรื้อรังได้ ดังนี้

1. โรคไตเรื้อรังระยะที่ 1 และ 2 ติดตามอย่างน้อยทุก 12 เดือน (ทุก 6 เดือน ถ้าตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะ)
2. โรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ติดตามอย่างน้อยทุก 6 เดือน (ทุก 12 เดือน ถ้าระดับการทำงานของไตคงที่และตรวจไม่พบโปรตีน ในปัสสาวะ)
3. โรคไตเรื้อรังระยะที่ 4 ติดตามอย่างน้อยทุก 3 เดือน (ทุก 6 เดือน ถ้าระดับการทำงานของไตคงที่)
4. โรคไตเรื้อรังระยะที่ 5 ติดตามอย่างน้อยทุก 3
   

   

   สาเหตุของโรคไตเรื้อรัง

   การแบ่งสาเหตุของโรคไตอาจจะแบ่งได้หลายแบบ ที่นิยมกันจะแบ่งตามสาเหตุ

   1. โรคไตที่เกิดจากกรรมพันธ์ซึ่งสามารถถ่ายทอดจากพ่อแม่ไปสู่ลูกหลานได้ อาการมักจะเกิดตั้งแต่วัยรุ่น เช่นโรค polycystic kidney disease.
   2. โรคที่พิการแต่กำเนิด มักจะทำให้การขับปัสสาวะถูกอุดกกลั้นซึ่งจะก่อให้เกิดทางเดินปัสสาวะอักเสบ หากอุดกลั้นมากๆไตจะบวมและอาจจะเกิดไตวาย
   3. โรคนิ่วในทางเดินปัสสาวะ ผู้ที่เป็นโรคจะมีอาการปวดเอว ปัสสาวะสีแดง อ่านเรื่องโรคนิ่วที่นี่
   4. ต่อมลูกหมากโตมีการอุดกลั้นของปัสสาวะทำให้ไตวายได้
   5. โรค Nephrotic Syndrome เป็นโรคที่เกิดจากไตเองหรือเกิดจากร่างกายมีโรคอื่น ไข่ขาว (Albumin)ซึ่งปกติจะไม่สามารถซึมผ่านท่อไตได้ แต่ผู้ป่วยโรคนี้จะมีการรั่วของไตทำให้ไข่ขาวและสารอื่นรั่วออกจากไต ทำให้เกิดการบวม ไขมันในเลือดสูง
   6. โรคไตที่เกิดจากโรคความดันโลหิตสูง เนื่องจากคนที่เป็นความดันโลหิตสูงนานๆจะทำให้เส้นเลือดที่ไปเลี้ยงไตตีบ ทำให้เกิดโรคไตวาย
   7. โรคไตที่เกิดจากโรคเบาหวาน เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด
   8. ยา ยาแก้ปวด หรือสารพิษบางชนิดก็ทำให้เกิดโรคไต
   9. โรตไตอักเสบ Glomerulonephritis
   10. โรคแพ้ภูมิตนเอง (autoimmune diseases) เช่นโรค SLE หนังแข็ง ที่อาจก่อให้เกิดไตผิดปกติ
   11. โรคติดเชื้อในระบบ (systemic infection) ที่อาจก่อให้เกิดโรคไต
   12. โรคหัวใจและหลอดเลือด (cardiovascular disease)
   13. โรคติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะซ้ำหลายครั้ง
   14. อายุมากกว่า 60 ปีขึ้น
       

       การรักษาไตวาย

       เป้าหมายของการรักษา

       ผู้ป่วยโรคไตทุกท่านจะต้องทราบหลักการ และเป้าหมายของการรักษาเพื่อที่จะได้ร่วมมือกับแพทย์ เพื่อให้การรักษาเกิดประสิทธิภาพสูงสุด เป้าหมายที่สำคัญคือ

       1. ผู้ที่เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคไต หรือผู้ที่ตรวจเบื้องต้นแล้ว พบว่าเป็นโรคไตจะต้องได้รับการคัดกรองและส่งปรึกษาหรือส่งต่อ เพื่อให้การวินิจฉัยโรคไตเรื้อรังได้ในระยะแรกของโรค และส่งปรึกษาหรือส่งต่ออายุรแพทย์โรคไตได้อย่างเหมาะสม
       2. เมื่อเป็นโรคไตและไตเริ่มเสื่อมการรักษาจะ ชะลอการเสื่อมของไตเท่านั้นทั้งนี้ เพื่อป้องกันหรือยืดระยะเวลาการเกิดภาวะแทรกซ้อน
          ของโรคไตเรื้อรังและความจำเป็นในการบำบัดทดแทนไต
       3. ผู้ป่วยที่เป็นโรคไตวายจะพบว่ามีโรคแทรกซ้อน การประเมินและรักษาภาวะแทรกซ้อนของโรคไตเรื้อรัง จะป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง
       4. ผู้ที่เป็นโรคไตวายมักจะเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดร่วมด้วย การรักษาด้วยการลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดจะป้องกันการเกิดและลดการเสียชีวิตจาก โรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตที่สำคัญ ของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง
       5. เมื่อไตวายมากจะไม่สามารถกรองของเสียหรือขับน้ำ เตรียมผู้ป่วยเพื่อการบำบัดทดแทนไต เพื่อให้ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังได้รับการ
          เตรียมพร้อมสำหรับการบำบัดทดแทนไตในระยะเวลาที่เหมาะสม

          การดูแลตัวเองที่บ้าน

          เมื่อท่านทราบว่าท่านเป็นโรคไตท่านต้องร่วมมือกับแพทย์ในการดูแลตัวเองเพื่อชะลอโรคและป้องกันการเสื่อมของไต

          • ท่านจะต้องจำกัดอาหารประเภทโปรตีนให้เหมาะสมกับความรุนแรงของโรคของท่าน การลดปริมาณโปรตีนจะชะลอการเสื่อมของไตอ่านเรื่องอาหารสำหรับโรคไต
          • การรลดปริมาณเกลือหรืออาหารเค็มจะทำให้ท่านไม่บวม
          • ปริมาณน้ำที่ดื่มต้องเหมาะสม การดื่มน้ำมากๆไม่ได้ช่วยชะลอการเสื่อมของไต
          • สำหรับผู้ที่ไตเสื่อมมากจะต้องระวังอาหารที่มีโพแทสเซี่ยมสูงเพราะไตหากขับโพแทสเซี่ยมไม่ได้จะเป็นอันตราย
          • อาหารที่มี phosphorus สูงก็ต้องจำกัด
          • หยุดสูบบุหี่
          • สำหรับผู้ที่มีน้ำหนักเกินต้องลดน้ำหนัก
          • ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID หากไม่จำเป็นต้องหลีกเลี่ยง
          • การสวนอุจาระด้วยลูกสวนเพราะจะทำให้ Phosphate สูง
          • การรับประทานยาระบายที่มีส่วนประกอบของแมกนีเซี่ยม และอลูมิเนี่ยม
          • หากท่านเป็นโรคกระเพาะและรับประทานยาลดกรดเช่น cimetidine,ranetidine จะต้องขนาดของยา
          • ยาแก้หวัดที่มีส่วนผสมของ psudoephedine เพราะจะทำให้ความดันโลหิตสูง
          • สมุนไพรต่างๆจะต้องปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ 

            

          • การรักษาต้องรักษาปัจจัยที่ทำให้ไตเสื่อมมากขึ้นเช่น ภาวะขาดน้ำยาที่มีพิษต่อไต หัวใจวายการติดเชื้อหลักการรักษาไตวายประกอบด้วย
            1. การควบคุมอาหารสำหรับโรคไต
            2. หลีกเลี่ยงสารที่เป็นพิษต่อไต
            3. การลดไข่ข่าวในปัสสาวะ
            4. การควบคุมความดันโลหิต
            5. การควบคุมระดับน้ำตาลและไขมัน
            6. การรักษาแคลเซี่ยมในเลือด
            7. การดูแลภาวะโลหิตจาง
            8. การฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม
            9. การล้างไตผ่านทางท้อง
            10. การเปลี่ยนไต
            11. การออกกำลังกายในผู้ป่วยไตวาย การตรวจการทำงานของไต
            12. การป้องกันโรคหัวใจการดูแลภาวะไตวาย .                                                                   ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุแสนสิริ